Ég vildi að ég væri arðræningi

Ég var að horfa á Kiljuna áðan þar sem rætt var um Margréti Guðnadóttur, þann merka vísindamann. Gluggað var í gamla grein eftir hana þar sem hún lýsti yfir andstyggð sinni á ,,arðráni".

Ég verð að viðurkenna að ég hef alltaf átt soldið erfitt með þetta hugtak. Ég held að ég verði eiginlega bara að segja að ég hef aldrei skilið það eða hvernig nokkur maður kemst í þá aðstöðu að arðræna annan. Allavega í svona nokkurn veginn frjálsu samfélagi.

Einsog ég sé þetta þá þarf tvo hópa til þess að það verði til verðmætasköpun í fyrirtæki. Annar hópurinn leggur til frítíma sinn og við köllum það vinnu. Hinn hópurinn leggur til sparifé sitt og við köllum það kapital eða eigið fé.

Þegar vara eða þjónusta hefur verið framleidd og ýmiss tilfallandi kostnaður við það hefur verið greiddur stendur eftir einhver hagnaður í fyrirtækinu. Þessum hagnaði er síðan skipt á milli þessara tveggja hópa. Annar hópurinn fær lungann (svona yfirleitt) af hagnaðinum í formi launa og hinn hópurinn fær restina. Fyrir þá rest greiða sparifjáreigendurnir afborganir og vexti af lánum fyrirtækisins, endurnýja véla og húsakost, greiða skatta af rekstri fyrirtækisins osfrv. Ef eitthvað er eftir þá, og aðeins þá, greiða sparifjáreigendurnir sér vexti af sparifénu.

Hver arðrænir hvern í þessu dæmi ?