Ekki það sama.....gengi eða gengi

Skuldir Orkuveitu Reykjavíkur hafa hækkað um 40 milljarða á skömmum tíma vegna lækkunar krónunnar.

Hérna kemur fram að skuldir Orkuveitu Suðurnesja hafa hækkað um 14 milljarða af sömu ástæðu, farið úr 12 í 26 milljarða.  Það kemur einnig fram í fréttinni að allar skuldir OS eru í erlendum gjaldmiðlum.

Það hefur borið soldið á því í umræðunni að þeir sem hafa tekið lán í erlendum gjaldmiðlum séu bara asnar.  Davíð Oddsson, sá mikli hagfræðisnillingur, orðaði það þannig að það ætti enginn með tekjur sínar í krónum að taka þá áhættu að vera með skuldir sínar í erlendum gjaldmiðlum.

Ég er með skuldir í erlendum gjaldmiðlum.  Um áramótin síðustu voru þær um 10 milljónir.  Í dag eru þær um 16.  Ef einhver segir að þar með sé ég bara fyrirhyggjulaus asni þá  ætla ég ekki reyna að malda í móinn.

En ég ætla að benda á eina staðreynd.

Á Íslandi hafa alltaf verið 3 gjaldmiðlar:

1. Óverðtryggð króna
2. Verðtryggð króna
3. Karfa erlendra gjaldmiðla

Allir íslendingar eru með laun sín í gjaldmiðli 1.  Eina leiðin til þess að kaupa sér þak yfir höfuðið er að taka lán í gjaldmiðli 2 eða 3.  Það er m.ö.o. ómögulegt að fjármagna íbúðakaup í sama gjaldmiðli og maður fær útborgað í nema maður treystir sér til að greiða þau upp á skemmri tíma en 5 árum.

Og halda menn virkilega að menn séu að taka meiri áhættu með skuldir í gjaldmiðli 3 en gjaldmiðli 2 ?  Þeir sem því halda fram ættu að skoða eftirfarandi mynd.

Myndin segir eiginlega allt sem segja þarf.  Ég setti báðar vísitölurnar á 100 í október 1998 og þær ná fram til október 2008. 

Gengið hefur sveiflast....farið upp....farið niður...en nokkurnveginn haldist það sama með meðaltalið u.þ.b. 110 (jafngildir gengisvísitölu = u.þ.b. 130).  Þangað til í vor.  Þá verður allt vitlaust. En sá sem hóf að greiða af 40 ára gengisláninu sínu 1998 hefur séð höfuðstólinn lækka...og lækka.  Þangað til í vor.

Neysluverðsvísitalan hefur hinsvegar þrammað uppávið.  Hægt og rólega...en alltaf upp.  Sá sem hóf að greiða af verðtryggða láninu sínu 1998 hefur væntanlega ekki séð neina lækkun á sínum höfuðstól.

Það er ekki fyrr en núna í haust sem gengið fer yfir neysluverðsvísitöluna.  En nota bene...gengistryggða lánið hefur lækkað svo prósentuhækkunin sem varð í haust er af lægri höfuðstól.  Myndin sýnir það ekki.

Hvað skeður á næstunni ?  Gengisvísitalan mun ná hæstu hæðum núna fyrir áramót...ég giska á kannski ca. 250. það jafngildir u.þ.b. 200 á grafinu.  Síðan fer hún að lækka hratt aftur og ég giska á ca. 170 (150 á grafi) í vor og halda síðan áfram að lækka í rólegheitunum.  Lánskjaravísitalan hinsvegar mun bara hækka og hækka.  Seinnipartinn á næsta ári skríður hún aftur yfir gengisvísitöluna og mun síðan bara hækka....og hækka.....og hækka.

Þetta útskýrir líka hversvegna það er skynsamlegt að frysta afborganir af erlendu lánunum núna.  Það sparar pening í raun og veru því greiðslur hefjast ekki aftur fyrr en gengið hefur styrkst aftur og verða því lægri.  Jafnvel þó vextir á frystingartímanum bíða þá í einni greiðslu þá reiknast þeir með lægra genginu.  Það er skynsamlegt að leggja til hliðar fyrir þeim ef kostur er.

Frysting á verðtryggðu lánunum skiptir hinsvegar engu máli.  Þau hækka bara og hækka.  Það er betra að greiða sem mest sem fyrst til þess að sleppa við verðbólguskotið sem kemur núna.  Jafnvel greiða upp verðtryggð lán.

Ég hinsvegar er áhættufælinn viðskiptafræðingur.  Ég er með ca. helming í verðtryggðu og hinn helminginn í gengistryggðu.  Alltaf að dreifa áhættunni.

Frá síðustu mánaðamótum er ég líka atvinnulaus viðskiptafræðingur....svona meira og minna...í fyrsta skipti á ævinni.   

 

Skuldir OR vaxa um 40 milljarða á stuttum tíma